Bebeklik ve çocukluk dönemi gelişim döneminde emme refleksi oldukça güçlüdür. Parmak emme davranışı özellikle diş gelişimi ve duygusal tanınma aşamasında en sık karşılaşılan durumlardan biridir. Ağız gelişiminin başlayıp devam ettiği dönem 0-3 yaş olarak bilinmektedir. Bu dönemde beslenmeleri emme hareketi ile devam ettiğinden ve bazı durumlarda emerken uykuya daldıklarından parmak emme davranışı sayesinde annelerinden gelen iletişimi, sıcaklığı ve tokluk hissini kazanabilecekleri düşünülmektedir. Bu nedenle parmak emme davranışı çocuklar uyurken veya duygularını fark ederken sıklıkla gözlemlenebilmektedir. Aile hiçbir şekilde eleştirel ve baskıcı olmamalı, çocuğun istediği duyguları tanımasına izin verilmeli; Alanın açılması gerekiyor.
Duygularını yeni tanımaya başlayan bireylerin gelişimini olumsuz etkilememek için ailenin ve çevrenin tutumu oldukça önemlidir. Çocukların duygularını tanımasını, öğrenmesini, duygularına verdiği tepkileri anlayıp analiz etmesini sağlayan kritik dönemin 0-5 yaş arası olduğu bilinmektedir. Bu dönemde çocukları travmatize etmemek, onların gelişimlerini destekleyici davranış modellerini öğretmek ve göstermek son derece önemlidir.
Parmak Emme Davranışı Nedir?
Parmak emme davranışı çocuklarda gelişim ve kendini tanıma dönemlerinde görülmektedir. Bu davranışın arkasında yatan faktörler; vücudunu tanıma, beslenme ve güvende olma isteklerinin devam etmesini sağlamaktır. Çocuklarda parmak emme davranışı genellikle 3 yaşından sonra kendiliğinden durur. Ancak ebeveynlerin bu davranışı durdurmaları için çocuklara baskı yapmaları bu alışkanlığın devam etmesine yardımcı olabilir. Bu nedenle baskı yaratmadan doğal bir süreç olarak görülmeli ve çocuğun bölgelerini farklı yönlere yönlendirerek parmak emme alışkanlığından kurtulması için alan yaratılmalıdır.
Parmak Emme Davranışının Özellikleri
Parmak emme davranışı çocukların güvenlik duygusuna, parmaklarını ve ellerini tanıma sürecine katkı sağlar. Ancak 3 yaşından sonra bu davranışı sürdürmenin hem psikolojik hem de fizyolojik yan etkileri vardır. Bu etkileri ortadan kaldırmak için uzman ve deneyimli hekimlerden yardım almak gerekir. Parmak emme davranışı güvenli bağlanmayla ilişkili psikolojik bir durumdur. Özellikle çocukların anne veya babalarına çok düşkün olması durumunda iki veya üç yaşına kadar parmak emme davranışı gözlemlenebilmektedir. Fiziksel olarak parmak emme alışkanlığı çene yapısının bozulmasına, dişlerin çarpık ve düzensiz olmasına neden olur. Parmak emme davranışını etkili bir şekilde durdurmak için çocukları güvende, görünür ve değerli tutacak bir ortam yaratmak etkilidir.
Parmak Emmenin Çeşitleri Nelerdir?
Parmak emme davranışı genellikle çocuklarda uyku öncesi bir alışkanlık olarak görülmektedir. Ancak uyku sırasında sürekli tekrarlama ve parmak emme davranışı, çocukların herhangi bir duyguyu ifade edememesine ve güvenli bir alanda olma ihtiyacı duymasına neden olabilir. Bu nedenle çocukların uyumadan önce rahatlatılması ve bu davranışın mümkün olduğunca vurgulanmaması gerekir. Parmak emme davranışı psikolojik olarak desteklenmezse tırnak yeme alışkanlığına dönüşebilir. Bunun için çocukla konuşulmalı, vakit geçirilmeli, ona baskı yapılmamalıdır. Baskı uygulandığında bu davranış travmaya dönüşür ve kalıcı hale gelir.
Parmak emmenin nedenleri nelerdir?
Parmak emme nedenleri bebeklerin gelişim durumuna göre değişmektedir. Parmak emme davranışı özellikle ailesini, özellikle de annesini seven bebeklerde görülür. Çocuklar ebeveynlerinin ve yakın çevresinin dikkatini çekmek için bu davranışı sürdürebilirler. Bu nedenle ebeveynler baskı oluşturmadan çocuklarıyla ilgilenmeli ve ilgi alanlarının farklı alanlara yönlendirilmesini sağlamalıdır. Parmak emme davranışının bir sonraki adımı tırnak yeme ve bu alışkanlığı sürdürmedir. Her iki durumda da çocukların gelişimi hem psikolojik hem de fizyolojik açıdan olumsuz etkilenmektedir. Parmak emme davranışının önlenmesi için ailelerin çocukların seveceği, ilgi göreceği, görülme ve takdir edilme ihtiyaçlarını karşılayacağı etkinliklerle desteklenmesi gerekmektedir.
Parmak emmenin belirtileri nelerdir?
Çocukların gelişim dönemlerinde duygularını tanımaları ve tepki vermeleri gerekir. Özellikle ebeveynlerinin ilgi, sevgi ve bağımlılığının sınırsız ve güvenli olmasını isterler. Her duyguyla başa çıkmada zorluklar yaşanabilir. Bu durumda destekçi olarak görülen kişiler anne ve babalardır. Bu nedenle çocuklar uyurken başparmaklarını emerek ve sürekli parmaklarını emerek uyuyorlarsa bunu önlemek için uyumadan önce çocuklara kitap okunabilir, duş alınabilir ve rahatlanabilir. Aynı zamanda batıl inançları anlatarak veya baskı uygulayarak iletişim kurmaktan kesinlikle kaçınılmalıdır.
Parmak Emme Tanı Kriterleri
Parmak emmeyi teşhis eden ve süreci en iyi takip eden kişiler anne ve babalardır. Özellikle çocuklarla net bir iletişim kurulamadığında ve oyun alanı oluşturulamadığı takdirde iletişimde ve duyguların karşılanmasında sorunlar yaşanabilmektedir. Bunu önlemek için ebeveynlerin çocuklarıyla kaliteli, verimli ve mutlu vakit geçirmeleri gerekiyor. Aynı zamanda çocukların gelişimine olumlu katkı sağlayacak etkinliklere de izin veriliyor. Parmak emme davranışı genellikle aileye yeni bir bebek katıldığında ya da biberon ya da emzikten erken vazgeçildiğinde ortaya çıkar. Çocuklar dikkat çekmek veya bağlanma ihtiyacını karşılamak için başparmaklarını emebilirler.
Parmak Emme Tedavisi Nasıl Yapılır?
İnsanlar, çocuklarının parmak emme davranışlarını uykuya geçiş ve sonraki aşamalarda uzun süre gözlemleyebilirler. Bunu ortadan kaldırmak için en kısa sürede doktora başvurmalısınız ve deneyimli uzmanların yönlendirmeleri takip edilerek bu alışkanlığa son verilebilir. Çocuklarla uyumadan önce vakit geçirmek, keyif aldıkları aktiviteler yapmak, ebeveynleri tarafından sevildiklerini, onaylandıklarını ve takdir edildiklerini görmek çocuklar daha güvenli ve huzurlu hale gelir. Böylece daha rahat ve sakin uyuyarak parmak emme davranışı durdurulabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
• Parmak emmek davranış bozukluğu mudur?
Gelişim dönemindeki çocuklar daha kolay uykuya dalabilmek için üç yaşına kadar diş kaşıma ve parmak emme davranışı sergileyebilirler. Ancak çocukların duygusal ihtiyaçları karşılanmadığı için ileriki yaşlarda parmak emme tekrar ortaya çıkabilir. Bunun önüne geçmek için çocuklarla iletişimin kaliteli olması, onlara sevgi ve güven ortamının yaratılması gerekmektedir.
• Parmak emmek psikolojik midir?
Üç yaşına kadar görülen parmak emme davranışı normal kabul edilmektedir. Çünkü bebekler gelişim dönemlerinde diş çıkarma dönemlerinde kaşınma nedeniyle uyurken başparmağını emebilirler. Ancak ilerleyen yaşlarda tekrar parmak emme davranışı ortaya çıkarsa, duygusal ihtiyaçların karşılanmaması, yeterli ilgi ve sevginin görülmemesi ya da hissedilmemesi nedeniyle parmak emme davranışı ortaya çıkabilir.
• Başparmağını emen çocuğa ne yapılmalı?
Parmak emen çocuklara aileler asla baskı yapmamalı, batıl hikayeler anlatılıp korkutulmamalıdır. Aynı zamanda çocuklar uyutulurken de onlarla kaliteli zaman geçirilmeli, onlara önemli ve değerli oldukları hissettirilmelidir. Herhangi bir sorunu olup olmadığı baskıcı olmayan bir şekilde öğrenilmelidir. Çocukların ilgi alanlarını farklı şekilde yönlendirmek bu davranışın durdurulmasında etkili olabilir.